Πού πάνε οι γλώσσες όταν πεθαίνουν;

Aν νομίζετε πως δεν υπάρχουν γλώσσες που να χρειάζονται διάσωση, μάλλον κάνετε λάθος... Σύμφωνα, μάλιστα με πρόσφατη έρευνα των K. David Harrison, επίκουρου καθηγητή γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Swarthmore της Πενσυλβάνια, και Gregory D. S. Anderson, Διευθυντή του Ινστιτούτου Ζωντανών Γλωσσών στο Salem του Oregon, από τις επτά χιλιάδες γλώσσες που μιλιούνται αυτή τη στιγμή στον πλανήτη, οι μισές θα έχουν εξαφανιστεί μέσα στα επόμενα εκατό χρόνια. Για την ακρίβεια, όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, μία γλώσσα «πεθαίνει» σχεδόν κάθε δύο εβδομάδες. Κάποιες αποχαιρετούν τον μάταιο τούτο κόσμο μαζί με τον τελευταίο επιζόντα ομιλητή τους, κάποιες χάνουν το προβάδισμα μέσα σε δίγλωσσες κουλτούρες όπως είναι η βασκο-γαλλική, κάποιες απαγορεύονται από μιλιταριστικά ή εθνικιστικά καθεστώτα και κάποιες παύουν να διδάσκονται για πολύ πιο περίπλοκους λόγους.
Ο Άτλαντας Απειλούμενων Γλωσσών της UNESCO διακρίνει τις απειλούμενες γλώσσες σε: Απειλούμενες, εκείνες που μαθαίνονται και μιλιούνται από λίγα παιδιά, Σοβαρά Απειλούμενες, εκείνες μεταξύ των ομιλητών των οποίων δεν υπάρχουν παιδιά, και Σχεδόν Εξαφανισμένες, εκείνες που μιλιούνται μόνο από μερικές δεκάδες ανθρώπων, στην πλειοψηφία τους γηραιών.
Οι Sami της Βόρειας Ευρώπης και οι (πολύτιμες) γλώσσες τους Ίσως η εντυπωσιακότερη περίπτωση γλώσσας στο χείλος της εξαφάνισης είναι αυτή της Ter Sami, η οποία χρησιμοποιούταν σε έξι χωριά της Χερσονήσου Kola της Ρωσίας –στον Αρκτικό Ωκεανό– στα τέλη του 19ου αιώνα. Το 2010, είχαν απομείνει μόλις δύο ομιλητές της γλώσσας. 
Υπάρχει ελπίδα; Οι γλώσσες που κινδυνεύουν περισσότερο με εξαφάνιση είναι εκείνες που δεν έχουν γραφή, που διδάσκονται μόνο προφορικά. «Όταν μια από αυτές τις γλώσσες πεθαίνει, δεν αφήνει πίσω της ούτε λεξικό, ούτε κείμενο, ούτε ίχνη της γνώσης και της ιστορίας μιας ολόκληρης κουλτούρας» λέει ο καθηγητής γλωσσολογίας K. David Harrison που μαζί με τον Gregory D. S. Anderson, Διευθυντή του Ινστιτούτου Ζωντανών Γλωσσών, έχουν ξεκινήσει το τιτάνιο έργο καταγραφής των απειλούμενων γλωσσών του πλανήτη, υπό τον τίτλο Enduring Voices και την υποστήριξη του National Geographic.
Το project περιλαμβάνει ηχογραφήσεις λόγου, ανάπτυξη γραμματικής, σχεδιασμό και υλοποίηση παιδικών αναγνωστικών για καθεμία από αυτές τις γλώσσες ξεχωριστά. Πολλά από τα επιμέρους projects χρειάζονται τρία και τέσσερα χρόνια για να υλοποιηθούν. Στην Αυστραλία, για παράδειγμα, οι ερευνητές συνάντησαν τον μοναδικό επιζόντα ομιλητή της γλώσσας Amurdag, η οποία θεωρούταν εξαφανισμένη. Τα αποτελέσματα της εξαιρετικά ελπιδοφόρας προσπάθειάς τους μπορείτε να τα δείτε στο επίσημο site του project Enduring Voices.